Stratejiden Aksiyona Geçiş Yapın.
Yeni ve bağımsız bir işletme yaratmak adına şirketler çoğu zaman spin off ya da spin out olarak ifade edilen opsiyonel çözümlere yönelme ihtiyacı hisseder. Önemli vergi avantajlarıyla da fark yaratan spin off girişimler, Türkçede “bölünmüş iş” ya da “yan ürün” olarak ifade edilmektedir. Bu içeriğimizde spin off şirketlerin içeriğine yakından bakmaya çalışacağız.
Spin off veye spin out kavramlarını son dönemde özellikle popüler kültür, sanat ve sinema gibi alanlarda da sıklıkla duymaya başladık. Fakat esasen kavram, kurumsal iş dünyasında bir karşılık bulmaktadır. Spin-off’ta büyük işletmeden ayrılan ve genelde yatırımcı desteği sayesinde piyasaya giriş yapan bağımsız ve ufak şirketler söz konusudur. Bu ayrılmış, daha doğru bir ifade ile bölünmüş olan şirket, varlıkları ya da borçları da yanında götürür. Ticari literatürde iştirak bölümlerden kaynaklı söz konusu iş girişimleri “ticari bölünme” ismiyle de anılmaktadır.
Spin-off yatırımlarda amaçlar ve motivasyonlar birbirinden çok farklı olabilmektedir. Örneğin daha niş bir temaya ya da konuya odaklanma ihtiyacı hisseden büyük şirketler böyle bir yola başvurabilir. Öte yandan ana şirketler farklı maksatlarla yan ve bağımsız şirketler yaratma ihtiyacı da hissedebilmektedir. Şirketlerin spin off edilmesinde çoğunlukla karlılık ile alakalı odaklanmalar önemli bir yer tutar.
Yakın tarihten günümüze kadar baktığımızda hem ülkemizde hem de dünyada pek çok şirketin spin off girişimlere olumlu yaklaştığını görmekteyiz. Elbette tüm bu global şirketlerin amacı birbirinden tamamen farklı olabilmektedir. Bunlardan birincisi, büyük ölçüde şirketin piyasa değerini artırma politikasıdır. Bölünerek büyüme stratejisi şirketlerce genelde bu motivasyonla gerçekleştiriliyor. Özellikle de farklı gerekçelerden dolayı piyasa değerini kaybeden şirketler, hisse kayıplarının önüne geçmek ve piyasadaki sağlam yerini muhafaza etmek maksadıyla bu önemli kartı öne sürebiliyorlar.
Spin off şirket girişiminin başarısı, elbette ana şirketin hisse değerlerini de olumlu yönde etkiliyor. Bu süreç de doğal olarak hem şirketi hem de paydaşları oldukça mutlu edebiliyor.
Spin off girişimlerde bir diğer gerekçe ise daha verimli ya da dinamik bir çalışma anlayışını oturtabilmektir. Şirketlerin yönetim kadrosu ne kadar yetenekli ve deneyimli olursa olsun, yürütülen faaliyetlerin bazılarında ya da denenen yeni iş modellerinde adaptasyon sorunları oluşabilir. Bu durum, büyük oranda yöneticilerin deneyimleri ile uyuşmaz. Yeni iş modelleri için dinamik bir ekip ve inovatif yaklaşımlara adapte olabilecek bir vizyona ihtiyaç vardır. Mevcut yönetim bu anlayıştan oldukça uzakta olabilir.
Şirketteki yenilenme süreci ne yazık ki istenilen hızda olmayabilir. İşte tam olarak bu tip senaryolarda yeni ve dinamik bir yönetime geçme, girişimci ve yaratıcı düşünme eğilimine sahip ekiplerle çalışma isteği oluşabilir. Bunun için tüm yeni çalışmalar yeni ve bağımsız bir şirket üzerinden temellenir. Söz konusu bağımsız şirket dışarıdan yatırım desteği alarak büyümeye devam eder. Öte yandan yenilenen anlayışla yoluna devam eden ana şirketin değer teklifini destekleyecek iş ortakları, tedarikçiler ya da stratejik ortaklar ortaya çıkabilir. Tüm bu paydaşlar da aynı şekilde ana şirketlerin bir spin off’u olarak kendilerine yer bulabilirler.
Ana şirketler genellikle büyüme stratejileri içerisinde pek çok sektöre hitap etme eğilimi gösterir. Bu tip durumlarda yönetimin tek bir faaliyet alanına odaklanması zorlaşır ve nitelik düşmeye başlar. Oysa tek bir sektöre odaklanmak, spinoff yatırımlar sayesinde çok daha mümkün hale gelir.
Mesela ilaç üretimi konusunda önemli bir dünya markası olan Novartis, yakın zaman önce Alcon’u satın almıştı. Alcon markası bilindiği üzere kontakt lens üretimi ile ön plana çıkmaktadır. Son yıllarda Novartis, salt ilaç üretimine odaklanma kararı aldı. Bu durumda satın aldığı Alcon şirketini spin off etme yoluna gitti. Aynı çatı altında düşünülen büyüme ivmesini yakalamayan iki şirketin, spin off girişimi ile beraber çok daha hızlı bir biçimde büyüyebileceği tahmin ediliyor.
Şirketlerle alakalı örnekleri hem dünyadan hem de ülkemizden çoğaltmak mümkündür. Aynı şekilde Cendant şirketinin de spinoff yöntemi ile 4 bağımsız şirkete ayrıldığı ve hızla büyüdüğü hatırlanacaktır.
Gelinen noktada spin off şirketlerin adeta ana şirketler kadar kar elde edebildiğini görüyoruz. Operasyonlarını çok daha verimli hale getirmek, hisse değerini artırmak, hissedarlarını mutlu etmek ve yeni iş girişimlerini desteklemek isteyen büyük şirketler, günümüzde spin off yatırımlara yoğunluk vermeyi sürdürüyor.
Şirketinizin spin off amacının doğru bir şekilde saptanması, risklerin ve gelecek planlamaların kapsamlı bir şekilde oluşturulması noktasında Makers Consulting ekibinden profesyonel düzeyde danışmanlık desteği alabilirsiniz : [email protected]
