Günümüzde Çevik teknoloji, rekabet avantajı kazanıp verimliliklerini artırmayı amaçlayan kuruluşlar için kilit bir rol üstleniyor. Yalın Kullanıcı Deneyimi de işte bu amaca hizmet eden bir Kullanıcı Deneyimi (UX) metodolojisi. Bu yazımızda detaylarıyla Yalın Kullanıcı Deneyimi (Lean UX) ele alınacaktır.
YALIN KULLANICI DENEYİMİ NEDİR?
Yalın Kullanıcı Deneyimi, İngilizce adıyla Lean UX (User Experience), kısa adıyla Yalın UX, hızlı kararlar vermek adına erken geri bildirim almaya odaklanan bir metodolojidir. Çevik (Agile) geliştirme yöntemi olarak kullanılır ve geleneksel UX teknikleriyle aynı amacı güder. Lean-Agile yöntemlerini içeren bir zihniyet, kültür ve süreç olup tasarım altındaki deneyime, çıktılardan daha çok odaklanır. Bu da onu, amaç aynı olsa da geleneksel UX’ten ayıran temel noktadır.
Doğası gereği Çevik geliştirme, hızlıdır ve yinelemeli döngülerle çalışır. Lean UX de bu döngüleri kopyalayarak üretilen verilerin yinelemelerde kullanılabilmesini sağlar. İşlevselliği asgari düzeydeki artışlarla uygular, sonuçları ise fayda temelinde ölçerek başarı getirir.
Yalın UX, kullanıcı deneyimi kavramının sınırlarını genişletir. Yani, bir özelliğin neden var olması gerektiğini ya da var olduğunu, o özelliğin işlevselliğini ve faydalarını kapsamlı bir şekilde ele almayı gerekli kılar.
Yalın UX, Çevik Geliştirme metodolojisini Yalın Başlangıç yaklaşımlarıyla harmanlar. Yalın Başlangıç ise yapı-ölçme-öğrenme döngüsünden oluşur. Burada amaçlanan, mümkün olan en kısa zamanda geri besleme döngüsü yaratılmasıdır. Yalın UX, bu nedenle tasarım kararlarının rutin olarak kullanıcılarına doğrulatılması anlamını taşır.
YALIN UX SÜRECİNE DÂHİL OLANLAR
Varsayım: Yalın UX’te, sonucun daha iyi olması için varsayımlar üretilir. İş birliği yapılarak ortaya konan bu varsayımlar etrafında da beyin fırtınası yapılır.
Varsayımlar, belirli sorulara aranan yanıtlarla oluşturulur. Kullanıcı kim; ürün ne için, ne zaman, hangi durumlarda kullanılır; ürünün en önemli işlevi ne olacak; teslimattaki riskler nelerdir gibi sorular, yanıtı aranan tipik sorulardır. Soruların tek bir cevabı olmayabilir. Böyle bir durumda daha fazla varsayım ortaya çıkacaktır, denebilir. Bu çoklu varsayımların önceliklerine göre sıralanması gerekir.
Hipotez: Hipotezler, varsayımların test edilmesi içindir. Hipotezler, birer tahmin olmakla birlikte kanıtlanmalıdır. Bu nedenle Çevik ekipler, beklenen iş sonucuyla ilgili bir hipotez üreterek bunu aşamalı bir şekilde uygulayıp test ederler. Hipotezin doğrulanması ya da çökertilmesi için en hızlı yol bulunmalıdır. Sonuç, varsayımların faydalı olup olmayacağını aydınlatması yönünden önemlidir.
MVP: Açılımı Minimum Viable Product, Türkçesi Minimum Uygulanabilir Ürün olan MVP, Yalın Kullanıcı Deneyimi için temel bir kavramı olup hipotezin test edilmesi için kullanılan temel bir yöntemdir. Kaynakları en üst düzeye çıkarmanın en işlevsel yolu olan MVP’nin Agile geliştirmeyle uyumlu bir şekilde çalışmasının nedeni, çoklu deneye imkân sunmasıdır.
Kullanıcı Araştırması ve Test: Yalın UX de geleneksel UX ile aynı ilkelerle kullanıcı araştırmaları ve testler yapar. Ondan farklı olarak sonuçları bir sonraki Agile Sprint’e kadar ortaya koymalıdır. Gözlem, kullanıcı anketleri, kullanım analitiği ve A/B testleri, Lean UX’te araştırma ve test amacıyla kullanılan yöntemlerdendir. Ölçülebilir sonuçlar; ekiplere düzenleme, ayarlama, yeniden tasarlama gibi noktalarda önemli destek sağlar. Ölçümleme, ayrıca, x özelliğin hipotezin doğruluğu ya da yanlışlığı açısından önemini kanıtlar. Hipotezi çürüten bir ölçüm verisi, kapalı döngü Yalın Kullanıcı Deneyimi’ni oluşturur.
LEAN UX’İ İŞLETMELERDE KULLANMAK
Yalın Kullanıcı Deneyimi’ni işletmesi için kullanmak isteyenler, tasarım yaklaşımını değiştirmeli, iş birliği yapılmalı ve varsayım üretip hipotez kurmalı. Sırasıyla değinelim:
–Tasarım yaklaşımını değiştirmek: Geleneksel UX’i uygulayan işletmelerin Lean UX’e geçiş yapması için öncelikle düşünce tarzını değiştirmesi gerekir. Bu doğrultuda odak noktası, ürün özelliklerinden kullanıcı davranışını olumlu olarak değiştiren ürün üretimine doğru kaydırılmalıdır. Yani, tasarlanan gerçek deneyim ile çıktılar, vurgulanan temel noktalar olmalıdır.
–İş birliği yapmak: Yalın UX, iş birliği içerisinde yapılmalıdır. Bu nedenle fonksiyonel ve çapraz ekipler kurulmalı, sürece ekibin tamamı dâhil edilmelidir. Bir ekipte tasarımcıdan ürün yöneticilerine, geliştiriciden karar vermede yetkin isimlere değin herkes olmalıdır. Ancak bu sayede Lean UX için gerekli “paylaşılan anlayış” oluşturulur. İş birliği sadece farklı fikirlere ulaşmada değil, aynı zamanda verimliliği artırmada ve projenin tamamlanma süresini kısaltmada da etkilidir.
–Varsayım üretmek ve hipotez kurmak: Ekip, üretime dair tüm detayları bildiğini varsayarak ve hipotezleri kanıtlayarak ilerlemeyi öğrenmelidir. Bunun için doğru sorular sormayı, bu sorulara ulaşmak için de beyin fırtınası yapmayı öğrenmelidir. Sorulara verilen cevapların, bir diğer ifadeyle ortaya konan hipotezlerin de kanıtlanması gerektiği anlayışı tüm ekipte geliştirilmelidir.
–Bonus: Lean UX, düzenli bir döngüdür. Bu nedenle sürekli bir bilgi akışı elde edilmesi için ilgili etkinliklerin haftalık olarak yapılması gerekir.
Doğru üretimler yapıldığını hızlı ve etkili bir şekilde öğrenmenin yolu Yalın Kullanıcı Deneyimi’ni benimsemekten geçiyor. Lean UX sürecinde atılması gerekli adımların detaylarını Makers Consulting’in eğitimlerine katılarak öğrenebilir; üretimlerinin son hâlini, kullanıcı deneyimini gözeterek verip başarılı sağlayan büyük isimlerden olabilirsiniz. Detaylı bilgi için lütfen bize ulaşın.