Kurumunuzda İnovasyonu Başlatın, Girişimci Gibi Düşünün.
Bilim insanları, ötegezegenler de dâhil olmak üzere evrenin ulaşılabilir tüm noktalarında canlılara ev
sahipliği yapacak gezegenler keşfetme arayışı içinde olsa da şimdilik eldeki tek gerçek, hayatın sadece
Dünya’da olduğu. Bu gerçekliğin karşısında ise dünyayı gelecek kuşaklara ne şekilde bırakacağımız
sorusu var. Sürdürülebilir bir yaşam için insanoğlunun temel gereksinimlerinin karşılanmasının riske girmiş olmasına ve küresel boyutta dengesiz bir dağılım sergilemesine “Dur!” demek, böylelikle de
dünyanın geleceğini koruyabilmek için Birleşmiş Milletler (UN/BM) üyesi devletler, Sürdürülebilir
Kalkınma Hedefleri çağrısı yapmıştır. Sürdürülebilir Kalkınma alanında deneyim ve uzmanlığa sahip UNDP (United Nations Development Programme/Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı) tarafından desteklenen bu hedeflere dair detaylar yazımızda.
YENİLİKÇİ ÖNERİ: Makers Consulting’in Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri kapsamında tasarladığı Ideathon ve Inovasyon Workshoplarını kurumunuzda gerçekleştirin.
Detaylı bilgi için: [email protected]
Küresel Hedefler adıyla da anılan Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (The Sustainable Development Goals/SDGs), en sade tanımıyla yaşanabilir bir dünya için tüm ülkelere yapılan eylem çağrısıdır. BM üyesi devletler tarafından 2015 yılında yapılan bu çağrı kapsamında, 2030 yılına değin birbiriyle bağlantısı olan 17 hedefe evrensel çapta ulaşılması beklenmektedir.
Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin kaidesi, yine BM üyesi devletlerce imzalanıp 2000 yılında resmileşen Binyıl KalkınmaHedefleri, yani 2015 yılına kadar gerçekleştirilmesi beklenen 8 hedeftir. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri, dünya genelinde karşı karşıya kalınan ağır koşulların bertaraf edilmesine bulunacağı katkı bakımından oldukça önemlidir.
Sosyal, ekonomik ve çevresel alandaki gelişim, refah ve barış için birbirleriyle eş güdümlü yürütülmesi
planlanan 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri şu başlıklardan oluşmaktadır:
1- Yoksulluğa Son
2- Açlığa Son
3- Sağlık ve Kaliteli Yaşam
4- Nitelikli Eğitim
5- Toplumsal Cinsiyet Eşitliği
6- Temiz Su ve Sanitasyon
7- Erişilebilir ve Temiz Enerji
8- İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme
9- Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı
10- Eşitsizliklerin Azaltılması
11- Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar
12- Sorumlu Tüketim ve Üretim
13- İklim Eylemi
14- Sudaki Yaşam
15- Karasal Yaşam
16- Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar
17- Amaçlar için Ortaklıklar
Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ne yakından bakalım:
Dünya genelinde ortadan kaldırılması için en büyük çaba sarf edilen konuların başında yoksulluk
geliyor. 1990 ila 2015 yılları arasında yoksul kategorisine giren insanların sayısında düşüş yaşanmış
olsa da sayıları milyonlarla ifade edilen insanların hâlâ temel ihtiyaçlarını karşılamaktan yoksun
oldupu belirtiliyor. Temiz içme suyuna, gereksinimi karşılayacak nitelikteki gıdaya ve sağlığı tehdit
etmeyecek koşullara erişmede ülkeler bazında kimi ilerlemeler kaydedilmişse de büyük sıkıntılar
yaşanmaya devam ediyor.
“Yoksulluğa son” ile boyutu ve biçimi fark etmeksizin dünya genelindeki yoksulluğu 2030 yılına kadar
minimum yarı yarıya azaltma ve/veya sona erdirme, doğal afetlerden etkilenen toplulukları
destekleme ve afetlerden sakınmalarını sağlama, en savunmasız, korunmaya muhtaç bireylere
odaklanarak onların ekonomik kaynaklar üstünde eşit haklara sahip olmasını sağlama ve temel
kaynaklar ile hizmetleri artırma hedefleniyor.
Yoksulluk çerçevesinde ele alınan “düşüşe karşın tamamen ortadan kalkmamış olma” durumu, açlık
için de geçerli. Her ne kadar geçmiş yıllara kıyasla dünya genelindeki yetersiz beslenen insan sayısında
gerileme yaşanmış olsa da açlık, kıtlık ve yetersiz beslenme, günümüzde bazı ülkelerde hâlâ
kalkınmaya ket vuruyor.
Açlığa son hedefi, her türlü açlık ile yetersiz beslenmenin sona erdirilmesini, başta çocuklar olmak
üzere tüm insanlığın gereksinim duyduğu besine ulaşmasını, sürdürülebilir tarım uygulamalarının
özendirilmesini, küçük ölçekte faaliyet gösteren çiftçilerin desteklenmesini, tarımsal verimi artırmak
amacıyla altyapı eksikliklerinin giderilmesini ve teknolojik yatırımlar yapılmasını kapsıyor.
Anne, bebek ve çocuk ölümü ile ölümcül sonuçlara yol açan bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalıkların
rehabilite edilmesi oranlarının 1990 yılından bu yana düşme hızı sevindirici olsa dahi insanlık her yıl
dünya genelinde bu tür olumsuzluklarla karşılaşmaya devam ediyor.
Sağlık ve kaliteli yaşam/sağlıklı bireyler başlığı altında ele alınan hedefin temelinde, ölümleri azaltmak
ve önlemek fikri yatıyor. Eğitimler gerçekleştirmek, aşı araştırmaları yapıp kampanyalar düzenlemek,
cinsel sağlık hizmetleri vermek suretiyle bu hedefe ulaşılması hedefleniyor.
2000 ila 2015 yılları arasında evrensel ilköğretim hedefinde başarılı olunmuş, gelişmekte olan
ülkelerdeki okullaşma oranı artarak %95 seviyesine çıkmış, bir okulda eğitim öğretim görmeyen çocuk
sayısı da %50 azalmıştır. Bu ciddi başarıya karşın kimi ülkelerin kırsal ve kentsel bölgeleri arasındaki
eşitsizlik devam ediyor ve yoksulluk, savaş, afet vb. sebeplerle okula gidemeyen çocuklar bulunuyor.
Kaliteli/Nitelikli eğitim hedefiyle 2030 yılına gelindiğinde kız-erkek ayrımı yapılmaksızın tüm
çocukların ücretsiz ve nitelikli eğitim (ilk ve ortaöğretim) almış olmasının, aynı zamanda kaliteli üniversitelere ve maliyeti yüksek olmayan mesleki eğitime tüm insanların eşit biçimde erişmesinin,
varlıklı olmanın ve cinsiyetin eğitimde yarattığı eşitsizliğe son verilmesinin gerçekleşmesi bekleniyor.
Sürdürülebilir kalkınmanın ivme kazanmasında büyük rol oynayan “kız çocukları ile kadınlara yönelik
ayrımcılıkların bertaraf edilmesi” konusunda yol katedilmiş ancak yine de bazı bölgelerde ve özellikle
iş gücü piyasası ile kamu görevlerindeki eşitsizlikler sıfıra indirilememiştir. Öte yandan istismar ve
cinsel şiddetin de önüne tamamıyla geçilememiştir.
2030 yılına kadar toplumsal cinsiyet eşitliği hedefine ulaşılmak için politika ve mevzuatlarla
desteklenerek eşitlik artırılacak, cinsel ve üreme sağlığı konusunda kadınlara söz hakkı verilecek, iş
üreten kadınlar teşvik edilecek, ekonomik kaynaklarda kadınların da erkekler kadar hak sahibi olması
sağlanacaktır.
İklim değişikliğine bağlı kuraklık ve çölleşmenin yanı sıra ihtiyaç fazlası tüketim sonucu ortaya çıkan su
kıtlığı, 21. yüzyılda tüm dünyanın ortak sorunu. Hatta oran o kadar ürkütücü ki 30 yıl sonra 4 kişiden
1’inin temiz suya erişmede sıkıntı yaşayacağı belirtiliyor.
Temiz su ve sanitasyon hedefi kapsamında dünya ülkelerinin gerekli altyapılara yatırım yapması, sıhhi
tesisler kurması ve hijyeni önemseyen bir yaklaşım benimsemesi gerekiyor. Öte yandan bu hedefin
ortaya konmasıyla su ile ilintili ekosistemlerin koruma altına alınması, arıtma görevini üstlenen
teknolojilerin desteklenmesi gerekliliği de gündeme geliyor.
Elektrik enerjisine ulaşım oranının geçmiş yıllarda artmış olmasının karşısında dünya nüfusundaki artış
duruyor ve bu durumun da ucuz enerji kaynaklarına gösterilen rağbeti artıracağı tahmin ediliyor.
Global ekonominin fosil kaynaklara tabi olması nedeniyle artan sera gazlarının doğaya verdiği zarar da
ortada.
Erişilebilir ve temiz enerji hedefi kapsamında temiz, tükenmeyen enerji kaynaklarına (güneş, rüzgâr,
jeotermal vb.) yatırım yapılması, teknolojinin yükseltilmesi ve altyapı olanaklarının artırılması
gerekiyor.
Küresel ekonomi geçmiş hedefler doğrultusunda düzelmiş olmakla birlikte, iş gücü potansiyelini
mevcut iş imkânlarının karşılayamadığı, işsizlik sorununun ortadan kalkmadığı, eşitsizliklerin artarak
devam ettiği ve büyüme hızının beklenen düzeyde olmadığı görülüyor.
İnsana yakışır iş ve ekonomik büyüme hedefi, girişimciliğin teşvik edilmesini, teknolojik yeniliklerin
artırılmasını, iş imkânlarının çoğaltılmasını ve tüm bu gelişmelerle birlikte cinsiyet ayrımı
yapılmaksızın kişilere “beşere layık” iş olanağı yaratılmasını salık veriyor.
Ekonomilerin büyümesi ve ülkelerin kalkınması için inovasyon ve altyapı yatırımlarının üstlendiği rol
oldukça büyük. Öte yandan yenilenebilir enerji kaynaklarına, bilimsel araştırmalara, teknolojik
ilerlemeye ve yeni endüstri alanlarına duyulan ihtiyaç da günümüzde artmış durumda.
Sanayi, yenilikçilik ve altyapı hedefi kapsamında ele alınan konular da anılan durumların
iyileştirilmesi, mevcut ekonomik ve çevresel sorunların giderilmesi, bilgiye erişimin eşitlenmesi,
girişimciliğin desteklenmesi ve dijital eşitsizliğin ortadan kaldırılması yönünde.
Zenginler zenginleşiyor, fakirler fakirleşiyor! Diğer bir ifadeyle gelir düzeyindeki eşitsizlik, hızı
bölgeden bölgeye değişmekle birlikte giderek artıyor. Küresel bir sorun olarak karşımıza çıkan bu
makasın kısılıp tamamen kapatılması için dünya genelindeki her kesimin ekonomiye katılması
gerekiyor.
Eşitsizliğin azaltılması hedefiyle uygulamaya alınması gerekenler şöyle: Eşitsizliğin ileri düzeyde
olduğu bölgelere kalkınma yardımları yapılması, güvenli göçün kolaylaştırılması, mali piyasalar ile
kurumların revizyondan geçirilmesi.
Öngörülen o ki bugün dünya nüfusunun yarısına tekabül eden “kentlerde yaşayan sayısı”nın 30 yıl
sonra dünya nüfusuna oranı 2/3 olacak. Ülkelerin mevcut inşa ve şehir yönetimi davranış biçimlerini
değiştirmemesi halinde artan ihtiyacın karşılanması, kentte yaşayanların güvenli bir şekilde
barındırılması mümkün olmayacaktır.
Sürdürülebilir şehir ve yaşam alanları/topluluklar hedefi ile gecekonduların güvenli konutlara
dönüştürülmesi, iş fırsatlarının artırılması, artan ulaşım ihtiyacını layıkıyla karşılamak için toplu
taşımanın iyileştirilmesi, doğru kentsel planlama yapılması ve yeşil alanların artırılması gerekiyor.
Bozduğumuz ekosistem dengesinin hesaplanması için kullanılan “ekolojik ayak izi”miz alarm verecek
seviyeye ulaştı. Mallar ile kaynakları tüketme davranışımızı değiştirerek dünyanın yok oluşunu
durdurmamız gerekiyor.
Doğal kaynaklar tükenme tehlikesiyle karşı karşıyayken sorumlu tüketim ve üretim hedefi öne çıkıyor.
Bu hedef doğrultusunda ülkelerin geri dönüşüme eğilmesi, gıda ve diğer atıklarını yarı yarıya azaltması,
doğal kaynakları verimli kullanması, verimli üretime yönelmesi, zehirli atıkları doğaya zarar vermeden
yok etmesi bekleniyor.
Kuraklık, çölleşme, doğal afet gibi olumsuzlukları doğuran iklim değişikliği sadece sera gazı üreticisi
ülkeler için değil tüm dünya için ciddi bir tehdit durumunda. İklim eylemi hedefi doğrultusunda
küresel ısınma ile mücadele etmek için her ülkenin, hatta her bireyin sera gazı emisyonlarını azaltması
gerekiyor.
Sulardaki yaşamı yönetme anlayışının değiştirilmesi, iklim değişikliğinin yarattığı etkilerin
dengelenmesi ve insanların bu dünyadaki var oluşlarının devam etmesi adına oldukça önemli. Bugün,
balık stoklarının azalmış, su kirliliği ve okyanus asitlenmesi düzeylerinin bir hayli artmış olması, sudaki
yaşam hedefinin ortaya konmasını gerekli kılmıştır. Hedef kapsamında su ekosisteminin doğru
yönetilmesi, sürdürülebilir su kullanımının artırılması, deniz, okyanus ve kıyı şeritlerinin kirletilmeden
korunması gerekiyor.
İnsanoğlunun yaşamını sürdürebilmesi için sulara duyduğu ihtiyaç, kara için de geçerli. Hem
ekonomik hem de besin kaynağı olarak yararlandığımız toprak parçaları günümüzde tarihte benzeri
olmayan bir bozulma ile karşı karşıya. Ekilebilir arazilerdeki kayıp artmış, kuraklık ve çölleşme
neredeyse tüm dünya ülkelerinin ortak sorunu haline gelmiştir. Toprağın bozulmasının doğal bir
sonucu olarak da hayvan ırklarından bazılarının soyu tükenmiş, bazıları ise tükenme tehlikesiyle burun
buruna gelmiştir.
Karasal yaşam hedefi çerçevesinde kara ekosisteminin korunup bozulmadan önceki haline geri
getirilmesi planlanıyor. Ormansızlaşmanın önlenmesi, doğal yaşam alanları ile biyoçeşitliliğin
korunması da hedef kapsamında ülkelerin üstlenmesi gereken sorumluluklardan.
Sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleşmesi için atılması gereken en büyük adımlardan biri, tüm dünya
ülkelerinin yönetim anlayışının barışı, insan haklarını ve hukukun üstünlüğünü savunur bir şekle
bürümesi. 21. yüzyılda bunu başarmış ülkeler olsa da hâlâ çatışmaların yaşandığı ülkeler de mevcut.
Yaşanan güvensizlik ortamı da ilgili ülkenin kalkınmasının önünde bir engel olarak duruyor. Bu
duruma ek, bu tür ülkelerde işkence, cinsel şiddet ve istismar ile çeşitli suçlara oldukça sık rastlanıyor.
Barış, adalet ve güçlü kurumlar hedefine erişmek için yasa dışı silah ticaretinin önlenmesi, ilgili
sorunlara kalıcı çözümler bulunması amacıyla hükümetler ile bireylerin ortaklaşa çalışması, hukukun
üstünlüğünün güçlü hale getirilmesi gerekiyor.
Ülkelerin iş birliği yapmadan hedeflenen kalkınmanın gerçekleşmesi mümkün değil. Her ne kadar
gelişmiş ülkelerce yapılan resmi kalkınma yardımları artmış olsa da paralel dönemde yaşanan insani
krizlerin artışı, yardımların artırılmasını gerekli kılıyor.
Amaçlar/Hedefler için ortaklıklar hedefi doğrultusunda ülkelerce teknoloji ile bilgiye erişim izni
verilmesi, yenilikçi fikirlerin dünyayla paylaşılması, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelere ihracat
teşviki ve yatırım yardımı yapılması, ticaretin geliştirilmesi gerekiyor.
YENİLİKÇİ ÖNERİ: Makers Consulting’in Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri kapsamında tasarladığı Ideathon ve Inovasyon Workshoplarını kurumunuzda gerçekleştirin.
Detaylı bilgi için: [email protected]