Scrum takımının iş akışı içerisinde ya da sprint’lerin ardından geçmişe yönelik değerlendirmeler yaptığı ve bu değerlendirmelere dayanarak daha iyi olana erişmeye odaklandığı etkinlik, retrospective toplantısı olarak tanımlanır. Bu toplantılara konu değerlendirmeler; kişiler, ilişkiler, süreçler ve araçlardır. Sprint döngüsünün son aşaması olan retrospective toplantısına ayrılan süre, bir aylık bir sprint için azami üç saattir. Temel amacı ilgili işin daha iyi bir şekilde yapılabilmesinin ve dolayısıyla bir sonraki sürecin daha da iyi bir şekilde tamamlanmasının yolunu aramak olan bu toplantılar serbest formatta gerçekleştirilebiliyor olsa da daha disiplinli ve şeffaf şekilde ilerlenebilmesi adına yaygın olarak retrospective yöntemleri kullanılır. Peki, Agile’da retrospective yöntemleri nelerdir?(*) Yanıtlar, yazımızda.
KIZGIN/ÜZGÜN/MEMNUN (MAD/SAD/GLAD) YÖNTEMİ
Mad/Sad/Glad, duygulara odaklanan bir retrospective yöntemidir. Etkinliğin başında artta bırakılan süreç boyu kişileri kızdıran, üzen ya da memnun eden durum ve olaylar, not kâğıtlarına yazılarak takım bireylerinin her biri tarafından görülebilecek bir duvara asılır. Tüm notlar, daha sonra tek tek incelenerek kategorilere ayrılır; en fazla üzerinde durulan veyahut üzerinde az kişi tarafından durulmuş olsa da önem arz eden durumlara/olaylara odaklanılır. Bu konular üzerinde fikirler üretilerek aksiyon planı çıkarılır.
YELKENLİ (SAILBOAT) YÖNTEMİ
Yelkenli retrospective yönteminde hayal gücü ön plandadır. Bu yönteme göre scrum takımı resmedilen bir yelkenlinin mürettebatıdır veyahut yelkenlinin bizzat kendisidir. Bu resimde takımın amaç ve vizyonunu bir ada ya da güneş; takımı hedefe ulaşmada hızlandıracak etkenleri esen rüzgâr, yavaşlatanları ise yelkenlinin çapası; takımın dikkat etmesi gereken olası riskleri ise buz dağları ile denizin dibindeki kayalar temsil eder.
Scrum takımı, takım ve/veya süreç hakkındaki düşüncelerini not kâğıtlarına yazarak resimdeki uygun yerlere yapıştırır. Bu işlem tamamlandığında notlar topluca değerlendirilerek iyileşmeye yönelik aksiyon planı oluşturulur.
DENİZYILDIZI (STARFISH) YÖNTEMİ
Denizyıldızı retrospective yönteminde, yazı tahtasına ya da boş bir alana çizilen daire beş eşit parçaya (yıldız şeklinde) bölünür. Durdur (Stop), Daha Az (Less), Koru (Keep), Daha Fazla (More) ve Başla (Start), parçaların kategorileridir. Stop, takımın terk etmesi gerekenleri, yani, takımın değerine katkıda bulunmayanları; Less, ortaya çıkması için harcanan güç, bulunduğu katkıya kıyasla fazla olanları; Keep, memnuniyet verenleri ve yapılmasına devam edilmesi istenenleri; More, mevcut durumdakinden daha sık yapılması düşünülenleri ve Start, henüz yapılmayan ancak yapılması istenenleri temsil eder.
Scrum takımı, beyin fırtınası sonrası ortaya çıkan düşüncelerini not kâğıtlarına yazarak ilgili kategorinin alanına yapıştırır. Açığa çıkan düşünceler, daha sonra kategori bazlı olacak şekilde takımca değerlendirilir. En çok üzerinde durulan, önemli sayılan düşüncelere yönelik aksiyon planı oluşturulur.
Unilever gibi yenilikçi kurumlarla birlikte yürüttüğümüz online Agile Koçluk programlarına, sizinle de başlamamız için bize ulaşın, 48 içerisinde program detayları ile size geri dönüş sağlayalım.
TEK KELİME (ONE WORD) YÖNTEMİ
Tek Kelime, scrum takımının retrospective toplantısına hazır olup olmadığını anlamak ya da takım içi hassas durumlar ortaya çıktığında kullanılabilen, olumsuzlukların tartışılmasına olanak sunan bir teknik olup süreç ya da takım içi davranışların tek kelime ile tanımlanması esasına dayanır. Tek kelimeyle özetlenen durum gözlemlenir ve ilgili aksiyon planı oluşturulur.
4L (LIKED/LOVED, LEARNED, LACKED, LONGED FOR) YÖNTEMİ
3L retrospektif yönteminden türetilmiş olan 4L yöntemi, adını Liked/Loved (Hoşlanılanlar/Sevilenler), Learned (Öğrenilenler), Lacked (Eksik Olduğu Düşünülenler) ve Longed for’dan (Özlem Duyulanlar/”Keşke Olsaydı” Denilenler) alır.
Yöntem kapsamında etkinlik alanının farklı köşelerine birer “L” posteri asılır. Takım, geçmiş döngüde hoşlandıkları, öğrendikleri, eksikliğini duydukları ve özledikleri şeyleri not kâğıtlarına yazarak ilgili postere yapıştırır. Akabinde takım dörde ayrılır ve her grup bir posterin sorumlusu olarak yapıştırılmış notları okur, benzer notları kümeler, bir ana konu belirler. Son aşamada ilgili konular hakkında aksiyon planı hazırlanır.
BAŞLA, BIRAK, DEVAM ET (START, STOP, CONTINUE) YÖNTEMİ
Başla, Bırak ve Devam Et, basit ancak etkili bir retrospektif yöntemidir. Yöntem kapsamında beyaz tahta ya da boş bir duvar üç sütuna bölünerek Başla, Bırak ve Devam Et olarak adlandırılır. Başla, gelecek sprint’te takımın yapmaya başlayacakları; bırak, işe yaramadığı ya da sonlandırılması gerektiği düşünülenler; Devam Et ise geçmiş sprint’lerde işe yarayan, vazgeçilemeyenlerdir. Takım bu doğrultuda her bir başlık için düşüncelerini not kâğıdına yazarak ilgili sütunun altına yapıştırır. Daha sonra notlar incelenerek gruplandırılır ve en önemli konuların seçilmesi için oylama yapılır. Belirlenen konu/konular üzerine tartışılarak aksiyon planları yapılır.
TAKIMYILDIZ (CONSTELLATION) YÖNTEMİ
Takımyıldız, düşüncelerin konuşmaya gerek duyulmaksızın ifade edilmesine olanak sunan bir retrospektif yöntemidir. Bu yöntem dâhilinde takım, çember şekli oluşturacak şekilde ayakta durur. Çemberin merkezine bir nesne konulur ve bu nesnenin evrenin merkezi olduğu ifade edilir. Organizatör, takımın düşüncelerini öğrenmek istediği konuları açıkça dile getirerek ilgili konuya kendini yakın hissedenlerin merkeze doğru, kendini uzak hissedenlerinse merkezden uzaklaşacak şekilde geriye doğru birer adım atmasını ister (Yöntem, ortaya çıkan takımyıldızı görüntüsünden adını alır.). Böylelikle takımdakilerin düşüncesi açık bir şekilde ortaya konmuş olur.
TAHMİN ET KİM? (GUESS WHO?) YÖNTEMİ
Tahmin Et Kim, takımdakilerin empati yapmasına olanak sunan, iletişimi geliştiren, keyifli bir retrospektif yöntemidir. Etkinlik kapsamında takımdaki her bir bireyin ismi kâğıtlara yazılarak bir şapkanın içerisine konur, daha sonra kâğıtlar karıştırılarak herkesten bir adet kâğıt çekmesi istenir. Kişiler sırayla ismini çektikleri kişinin kisvesine bürünerek oymuşçasına rol yapar. Bu kapsamda süreci iyileştirmek adına, onun gözünden bakmaya çalışarak düşüncelerini not kâğıtlarına yazıp alakalı sorunun altına yapıştırır. Daha sonra takıma “Tahmin Et Kim?/Ben Kimim?” diye sorar. Tahminler ardından rolü yapılan kişi ortaya çıkarak alınan notların onun düşüncelerini gerçekten yansıtıp yansıtmadığını belirtir. Döngü, rol yapacak takım üyesi kalmayana dek devam eder.
SICAK HAVA BALONU (HOT AIR BALOON) YÖNTEMİ
Sıcak Hava Balonu, basit bir retrospektif yöntemi olup takımı hızlandıranların ve yavaşlatanların ortaya konmasına olanak sunar. Yöntem kapsamında beyaz tahtaya ya da duvara sıcak hava balonu resmi çizilir. Balonun havalanmasına yarar ateş ile sıcak hava, takımı hızlandıran; ağırlıklar ise yavaşlatanları temsil eder. Takım, geçmiş döngü hakkındaki düşüncelerini kâğıtlara yazarak balonun üzerinde ilgili alana yapıştırır. Akabinde fikirler derlenerek kategorilere ayrılır ve kategoriler değerlendirilerek aksiyon önerileri tartışılır.
HIZLI ARABA (SPEED CAR) YÖNTEMİ
Hızlı Araba, Sıcak Hava Balonu ile eş özellikte bir retrospektif yöntemidir. Aradaki fark, bu etkinlikte kullanılan resmin balon yerine paraşütlü araba olmasıdır: Takımı hızlandıranları motor, yavaşlatanları ise aracın arka bölümüne çizilen paraşüt temsil eder.
(*)Ayrı ayrı ya da bir arada uygulanabilecek bu retrospektif yöntemlerinden hangisinin/hangilerinin seçileceği, takımın ihtiyaçları doğrultusunda belirlenir.